Daha önceki yıllarda ciddi denemeler olsa da gerçek anlamda ilk içten yanmalı motora sahip otomobil 1885 yılında Alman mühendis Karl Benz tarafından icat edilip üretilmeye başlanmıştır. Daha sonra konfor, güvenlik ve tüketim ihtiyaçları doğrultusunda, günümüze kadar birçok teknoloji geliştirildi ve geliştirilmeye de devam ediliyor. Bu yayınımızda; bizim düşüncelerimize göre; Otomobil teknolojisine yön veren en önemli 9 icat listesi yapıyoruz.
Makale içindekiler
Otomatik Şanzıman
Otomobil kullanmayı çok daha rahat bir hale getiren otomatik şanzıman, ilk olarak 1904 yılında Sturtevant kardeşler tarafından Amerika’nın Boston şehrinde icat edilmiştir. Bu otomobilde hızlı ve yavaş sürüş olmak üzere sadece 2 ileri vites bulunuyordu ve türünün ilk örneğiydi. İlk seri üretim otomatik vites ise 1908 model Ford T Model’de kullanılmıştır. Günümüzde ise artık otomatik şanzımanın birçok farklı çeşidi mevcuttur. Öyle ki el ile değiştirilen manuel şanzımanın, elektrikli araçların da yaygınlaşması ile önümüzdeki 10 yılda ortadan kalkma ihtimali oldukça yüksektir.
Sturtevant kardeşler ve ilk otomatik şanzıman sahip otomobil
ABS Fren Sistemi
İlk olarak 1929 yılında Fransız Gabriel Voisin tarafından uçaklara mekanik olan bir ABS fren sistemi uygulanmıştır. 1960 yılında ilk elektronik ABS sistemi Fransız Concorde uçaklarında kullanılmıştır. 1971 yılında ise ABS fren sistemi mantığına sahip, bilgisayar kontrollü, 3 kanallı ve 4 tekerleği de kontrol eden ilk fren sistemi “Sure Brake” adıyla Chrysler firması Imperial modelinde yer aldı.
Yine aynı yıl Toyota, benzer bir sistemi E Segmenti’nde yer alan Crown modelinde kullanmıştır. 1978 yılında ise günümüz sistemlerinin atası sayabileceğimiz, Bosch üretimi dünyanın ilk elektronik kontrollü, çok kanallı ve 4 tekerleği de kontrol eden ABS fren sistemi Mercedes tarafından W116 kasa S Serisi’nde opsiyon olarak sunulmuştur.
Solda ABS’siz Mercedes W116 kasa S Serisi, sağda ABS’li
3 noktadan emniyet kemeri
1885 yılında patenti alınan emniyet kemerleri, ilk başlarda çeşitli tehlikeli işlerde çalışanlar için tasarlanmıştı. 1911 yılında ise ilk kez savaş uçaklarında kullanılmaya başlandı. 1949 yılında Amerikan Nash firması ve 1955 yılında Ford firması uçaklardakine benzer emniyet kemerlerini otomobillerde opsiyonel donanım olarak sunmaya başladı. 1958 yılında İsveç Saab markası emniyet kemerini standart olarak sunan ilk otomobil markası oldu. 1959 yılında ise günümüze kadar sayısız hayat kurtaran 3 noktadan emniyet kemeri, Saab savaş uçaklarında fırlatma koltuğu tasarımı yapan Nils Bohlin tarafından icat edildi veVolvo PV544 modelinde kullanıldı.
3 noktadan emniyet kemeri mucidi Nils Bohlin
Hava Yastığı
Otomobillerde hava yastığının kullanıldığı ilk model; 1973 Oldsmobile Toronado1951 yılında Alman ve Amerikan mühendisler tarafından ayrı ayrı farklı tipde hava yastığı patentleri alınsa da, aslında ilk tasarımlar 1940’lı yıllarda ortaya çıkmıştır. Otomobillerde ise ilk kez 1970’lerin başlarında Amerikan Devleti’nin resmi hizmetler için satın aldığı Ford ve GM grubu araçlarda kullanılmıştır. Resmi araçlar hariç ilk kullanımı ise GM grubuna bağlı Oldsmobile markasının Toronado modelinde 1973 yılında gerçekleşmiştir.
Hidrolik Direksiyon
Araç dururken ya da yavaş bir şekilde yol alıyorken manevra yapmamızdaki en büyük kolaylık olan hidrolik direksiyon sistemi ilk kez 1876 yılında icat edildi. 1903 yılında ise kamyonlarda kullanılmaya başlandı. Otomobillerde kullanımı ise 1951 yılında Amerikan Chrysler markası Imperial modelinde gerçekleşmiştir. Bu modelde yer alan ilk hidrolik direksiyon sistemi “Hydraguide” olarak adlandırılmıştı.
Otomobillerde hidrolik direksiyonun kullanıldığı ilk model; 1951 Chrysler Imperial
Klima
1902 yılında Amerikan Willis Carrier tarafından icat edilen klimaların otomobillerde kullanılması ilk olarak 1933 yılında gerçekleşmiştir. New York merkezli bir firma, limuzin ve lüks araçlara sonradan klima montajını gerçekleştirmekteydi. Günümüzde faal olmayan ancak geçmişin önemli markalarından Amerikan Packard, 1939 yılında ilk kez otomobillerde fabrika çıkışı bir opsiyonel donanım olarak klima sistemini sunmaya başlamıştır.
Bagajda yer alan bu klima sistemini devreye alabilmek için, yolcu bölmesinde yer alan kapağı açıp kayışı el ile takmak gerekiyordu. O yıllarda ABD’de ortalama gelir 1,368 Dolar civarındayken, bu klima sistemi için 274 Dolar isteniyordu. Yani ortalama bir Amerikalı’nın 2.5 aylık gelirine denkti. Günümüzde ABD’de kişi başına gelirin 57,000Dolar civarında olduğu düşünülürse, otomobilde klima konforu için günümüzde 14.250Dolar ücret ödemek gerekiyordu. Yani neredeyse orta düzeyde bir otomobil ücreti ödeniyordu.
Bir otomobilde ilk klima kullanımı; 1939 Packard
Turbo besleme
Motorun yanma odalarına daha fazla hava gönderilebilmesini sağlayan Turbo sistemi ilk olarak 1885 yılında Alman Gottlieb Daimler tarafından icat edilmiştir. Ancak 1905 yılında Turboşarj ismi ile patent alan ve geliştiren İsviçreli bilim adamı Alfred Büchi’dir. İlk olarak 1.Dünya Savaşı’nda savaş uçaklarında kullanılmaya başlanmıştır. Otomobillerde kullanımı ise ilk olarak 1965 model Chevrolet Corvair Monza’da gerçekleşmiştir. Aracın arkasında yer alan 2.7lt hacmindeki Flat (Boxer benzeri) 6 silindirli motor, turbo besleme ile 182ps güç üretebiliyordu.
Çekiş Kontrol Sistemleri
Ülkemizde ancak son yıllarda zorunlu bir donanım hale getirilen çekiş kontrol sistemlerinin ilkel bir atası ilk olarak 1983 yılında Toyota tarafından “Anti-Skid Control” adıyla kullanılmaya başlanmıştır. Daha sonra 1987 yılında Alman markalar BMW ve Mercedes, günümüz sistemlerinin atası olan sistemleri piyasaya sürmüştür. Mercedes’de o zaman ESP olarak adlandırılan Elektronik Stabilite Program sistemi kullanılmaya başlamıştır. Benzer bir şekilde BMW de, 1992 yılında motor torkunu azaltarak aracın kontrolden çıkmasını engelleyen sistemini birçok modelinde kullanıyordu ve her 2 üretici de Bosch ile beraber bu sistemleri geliştirmişti.
Diğer taraftan günümüz sistemlerine en yakın sistem olan ESC, Mercedes tarafından ilk olarak 1995 yılında Mercedes S600 Coupe modelinde, DSC ise E38 kasa BMW 7 Serisi’nde kullanılmaya başlanmıştır. Günümüzde çeşitli markalar tarafından farklı kısaltmalar kullanılmaktadır (ESC, ESP, DSC, ASC, VDC, VSC, DSTC,…vs). Geyik testi denilen sert slalom testleri ile adı bütünleşmiştir ve Mercedes‘in ilk A Serisi modeli de bu bütünleşmenin kahramanıdır. Bu araç ESC olmadan slalom yani geyik testinde devrilmiş, ardından markanın ESC sistemini bu araçta kullanmasıyla sorun çözülmüştür.
Geyik Testi ve devrilen A Serisi Mercedes
Tubeless Lastik (İç lastiksiz)
Günümüzde lastik teknolojisi oldukça gelişti ancak genel prensip açısından temelleri 1950’li yıllara dayanmaktadır. Tubeless yani iç lastiksiz otomobil lastiklerinin 1928 ile 1944 yılları arasında birçok patenti alınsa da, genelde üretimleri sınırlı olmuştur ve bu nedenle çok yaygınlaşmamıştır. Ancak 1952 yılında, halen Michelin bünyesinde yer alan BF Goodrichmarkası günümüz lastik teknolojisine benzeyen iç lastiksiz lastiğin patentini almıştır. 1955 yılı itibariyle de bu lastikler bir çok otomobilde standart hale gelmiştir. Ülkemizde, kelimenin İngilizce okunuşundaki benzerlik nedeniyle oldukça yanlış bir anlamda “Dubleks” yani çift kat olarak kullanımı yoğundur.